Fibrokistik dəyişikliklər

Fibrokistik dəyişikliklər (FKD) premenopauzal qadınların yarıdan çoxunda rast gəlinir və mastalgiya (süd vəzində ağrı) və əllənən düyünlü toxuma ilə özünü büruzə verir. Hormonal amillər, xüsusilə də estrogen üstünlüyü, FKD-nin yaranması ilə əlaqələndirilir, baxmayaraq ki, dəqiq mexanizm hələ tam aydın deyil.

Fibrokistik dəyişikliklər (FKD) premenopauzal qadınların yarıdan çoxunda rast gəlinir və mastalgiya (süd vəzində ağrı) və əllənən düyünlü toxuma ilə özünü büruzə verir. Hormonal amillər, xüsusilə də estrogen üstünlüyü, FKD-nin yaranması ilə əlaqələndirilir, baxmayaraq ki, dəqiq mexanizm hələ tam aydın deyil.

FKD-lər histoloji olaraq proliferativ dəyişikliklərin mövcudluğuna əsasən təsnif edilir, çünki bu dəyişikliklər bədxassəli şişin inkişaf riskini müəyyənləşdirir:

• Proliferativ olmayan FKD (kistlər, papilliar apokrin metaplaziya) xərçəng inkişaf ehtimalını artırmır.
• Atipiyasız proliferativ FKD (hiperplaziya, sklerozlaşdırıcı adenoz, radial çapıq) 1.5-2 dəfə artmış risklə əlaqələndirilir.
• Atipiyalı proliferativ FKD (yastı epitelial atipiya, atipik duktal hiperplaziya, atipik lobulyar hiperplaziya) isə xərçəng riskini 2 dəfədən çox artırır.

Fibrokistik dəyişikliklərin (FKD) radioloji görünüşü klassik görüntüləmə üsullarında dəyişkən olur və onların histoloji müxtəlifliyini əks etdirir. Qeyri-müəyyən və irrequlyar kənarları olan kütlələr və ya mikrokalsifikasiyalarla müşayiət olunan asimmetriya tez-tez rast gəlinən tapıntılardır və əlavə diaqnostik qiymətləndirmə üçün MRT və ya biopsiya tələb edir.

MRT-də fibrokistik dəyişikliklər (FKD) kütlə şəklində müşahidə oluna bilər, bəzən irrequlyar kənarlarla, sürətli kontrast yığılması və "wash-out" effektilə bədxassəli törəmələri təqlid edə bilər. Lakin, qeyri-kütləvi kontrastlanma (NME) FKD-nin ən çox rast gəlinən təqdimat formasıdır.

Regional və ya duktal qeyri-kütləvi kontrastlanmalar (NME), heterogen və ya yığımşəkilli (clumped) kontrastlanma nümunəsi ilə, orta və ya sürətli ilkin kontrast yığılması və davamlı gecikmiş kontrastlanma və ya plato fazası ilə müşahidə olunur və bunlar fibrokistik dəyişikliklərin (FKD) MRT xüsusiyyətləri kimi təsvir edilmişdir. Həm fibrokistik dəyişikliklərin (FKD), həm də duktal karsinoma in situ (DCIS) hallarının morfoloji və kinetik xüsusiyyətləri arasında əhəmiyyətli oxşarlıqlar mövcuddur. FKD-lər MRT-də ən çox rast gəlinən yanlış-pozitiv tapıntılar sırasındadır.

Xoşbəxtlikdən, fibrokistik dəyişikliklərin (FKD) diaqnozunu daha inamlı şəkildə qoymağa imkan verən bəzi fərqləndirici xüsusiyyətlər mövcuddur. Toplaşmış kontrastlanma (clumped enhancement) DCIS ilə güclü əlaqəli olsa da, əgər bu tapıntı T2-çəkiili görüntülərdə qrup halında mikrokistlərin mövcudluğu ilə müşayiət olunursa, FKD diaqnozu demək olar ki, dəqiqdir.

Bu kontrastlanma nümunəsi, kistik apokrin metaplaziyanın bir hissəsi olaraq, yüngül genişlənmiş terminal duktal lobulyar vahidin (TDLU) apokrin epitelinin kontrastlanması ilə əlaqədardır.

Digər tərəfdən, "blooming" əlaməti və bitişik damar əlaməti demək olar ki, DCIS üçün patoqnomonikdir. Blooming əlaməti, DCIS-in periduktal stromal hipervaskulyarizasiyası nəticəsində yaranan gecikmiş peritumoral kontrastlanmaya uyğun gəlir.

Bitişik damar əlaməti isə DCIS-lə FKD-ni fərqləndirmək üçün yüksək spesifikliyi (88.6%) olan neovaskulyarizasiya göstəricisidir.

Adenoz