Süd Vəzi Kistləri

Kistik lezyonlar 35-50 yaş arası qadınların təxminən üçdə birində müşahidə edilir. Onlar hormonal təsirə həssasdır və inkişaf-regressiya dövrləri ilə xarakterizə olunur. Kistlər palpasiya olunan kütlə kimi təqdim oluna bilər, lakin əksəriyyəti subklinikdir və skrininq ultrasəsin geniş istifadəsi nəticəsində təsadüfən aşkarlanır.

Mamoqrafiya xüsusiyyətləri:

• Tez-tez görünməz qalır (okkult olur)
• Sıx fibroglandulyar toxuma fonunda maskalanır
• Bəzən yaxşı sərhədlənmiş kütlə kimi görünə bilər
• Mamoqrafiyanın kistlərin xarakterizasiyasında rolu məhduddur – çünki kistlər bərk kütlələrdən ayırd edilə bilmir

Ultrasəsin rolu və kistlərin təsnifatı:

• Kistlərin daxili quruluşunu yüksək rezolyusiyalı ultrasəs optimal şəkildə göstərir
• Kistlərin diaqnozunda əsas metod ultrasəs müayinəsidir
• Ultrasəs görüntüsünə əsasən kistlər üç kateqoriyaya bölünür:
  • Sadə kistlər
  • Mürəkkəbləşmiş kistlər
  • Kompleks kistlər

Bu təsnifatın əhəmiyyəti hər bir kist tipinin bədxassəlilik riski ilə əlaqəli olmasındadır.

Süd Vəzi Kistlərinin Təsnifatı və Görüntüləmə Xüsusiyyətləri

Sadə Kistlər

• Bədxassəli olma ehtimalı: 0%
• BI-RADS 2 olaraq dəyərləndirilir
• Epitellə örtülmüş, yuvarlaq, maye ilə dolu lezyonlar
• Terminal duktal lobulyar vahiddən (TDLU) inkişaf edir, ehtimal ki, axacaq obstruksiyasının nəticəsidir
• Apokrin metaplaziya nəzəriyyəsinə görə lobulyar genişlənmədən qaynaqlanır

Sadə Kistlərin Ultrasəs Kriteriyaları (hamısı olmalıdır):

1. Aneoxogen görünüş
2. Yaxşı sərhədlənmiş, nazik, exogen kapsul
3. Arxa akustik güclənmə
4. Nazik lateral kənar kölgələnməsi

MRT-də:

• Adətən təsadüfi tapıntı kimi aşkarlanır
• Tez-tez çoxsaylı və ikitərəfli olur
• T1-çəkiili görüntülərdə izo- və ya hipointens
• T2-çəkiili görüntülərdə hiperintens
• Kontrastlanma göstərmir

Mürəkkəbləşmiş Kistlər

• Bədxassəli olma riski: 2 %
• BI-RADS 2 və ya 3 olaraq dəyərləndirilə bilər (radioloqun maye tərkibinə dair inam səviyyəsinə görə)
• Sadə kistlərə bənzəyir, lakin anechoic deyil
• Daxilində aşağı dərəcəli daxili exolar və exogen fokuslar müşahidə olunur
• Tərkibi: xolesterin, protein, qan, irin, hüceyrə detriti, epitel hüceyrələri, makrofaqlar

MRT-də:

• Yaxşı sərhədlənmiş yuvarlaq və ya oval formalı kütlə
• Siqnal intensivliyi tərkibdən asılıdır
• Qanlı və ya protein tərkibli mürəkkəbləşmiş kistlər T1-də yüksək siqnal, T2-də isə aşağı siqnal göstərir
• Maye-maye və ya maye-detrit səviyyələri ola bilər

Kompleks Kistlər

• Bədxassəli olma riski: 23%-36%
• BI-RADS 4 olaraq dəyərləndirilir
• Biopsiya tələb olunur

Kompleks kistlər müxtəlif tərkibli və daha yüksək malignlik riski daşıyan lezyonlardır. Onların ultrasəs və MRT xüsusiyyətləri mürəkkəbləşmiş kistlərə bənzəsə də, əlavə olaraq divar qalınlaşması, septalar və ya düzənsiz daxili komponentlər müşahidə edilir.

Kompleks Kistik Lezyonlar və Görüntüləmə Xüsusiyyətləri

Kompleks kistik lezyonlar həm kistik, həm də bərk komponentlərə malik olub, müxtəlif patoloji prosesləri əhatə edir. Bunlara qalın divarlı kistlər, daxili septalar, intracystic kütlələr və bərk komponenti olan kistlər daxildir.

MRT-nin Rolu və Görüntüləmə Xüsusiyyətləri:

• Sadə kistlər kimi kontrast yığmırlar, lakin nazik apokrin epitel örtüyü minimal halqaşəkilli kontrastlanma göstərə bilər.
• Ultrasəsdə bərk lezyonlardan fərqləndirilə bilməyən homogen hipoexogen lezyonları daha yaxşı müəyyən etməyə kömək edir, lakin belə hallarda MRT-nin istifadəsi geniş tövsiyə edilmir.
• Kompleks kistik lezyonlar geniş bir patoloji spektri əhatə edir:
  • Abses
  • Qalaktosel
  • Yağ nekrozu
  • Hematoma
  • Papilloma
  • Kompleks fibroadenoma
  • Filodes şişi
  • İntrakistik papillyar DCIS
  • Yüksək dərəcəli nekrotik xərçənglər

Hematoma və Yağ Nekrozunun MRT Görünüşü:

• Siqnal intensivliyi dəyişkəndir və qan məhsullarının yaşından və prosesin müddətindən asılıdır.
• Travma və ya cərrahiyyə anamnezi diaqnozu asanlaşdırır.
• Bəzi hallarda hematomalar qeyri-müntəzəm sərhədli və periferik kontrastlanma göstərən kütlələr şəklində rast gəlinir, bu da abses və ya nekrotik karsinomadan fərqləndirilməsini çətinləşdirir.

Xoş və Bədxassəli Kompleks Kistik Lezyonların Fərqləndirilməsi

• Həm xoşxassəli, həm də bədxassəli lezyonlar morfoloji və kinetik xüsusiyyətlərdə oxşarlıqlar göstərə bilər.
• Bədxassəli lezyonlar adətən:
  • Daha qalın divara, qeyri-müntəzəm və lobulyar sərhədlərə malik olur.
  • Wash-out kinetik əyrisi göstərir.
• Xoşxassəli lezyonlar isə:
  • Daha hamar sərhədli və oval formalı olur.
  • Daha çox plato və ya davamlı kontrastlanma göstərir.
• Halqaşəkilli (rim) kontrastlanma həm iltihabi proseslərdə, həm də mərkəzi nekrozlu bədxassəli şişlərdə müşahidə edilə bilər.

DWI və MR Spektroskopiyanın Tətbiqi

• DWI spesifikliyi artırmağa kömək edir:
  • Süd vəzi xərçəngi adətən divarında periferik hiperintenslik və aşağı ADC dəyərləri göstərir.
  • İltihabi proseslər isə mərkəzi hiperintenslik və aşağı mərkəzi ADC dəyərləri ilə xarakterizə olunur.
• MR spektroskopiyada:
  • Bərk komponentdə yüksək xolin siqnalının (tall choline peak) olması bədxassəlilik ehtimalını gücləndirir.

Kompleks kistlərdə bədxassəlilik riski artdığı üçün onları dəqiq xarakterizə etmək son dərəcə vacibdir. MRT ultrasəsdən üstün olub, lezyonun bərk komponentini daha yaxşı təsvir etməyə imkan verir.

Fibrokistik dəyişikliklər